İran‘da salgından dolayı ölen sayısı, açıklanandan üç kat fazla. Kim olduğunu belirtmeyen bir kaynak, BBC’ye listeleri ve tıbbi kayıtları gönderdi. Buna göre KOVİD-19 kaynaklı ilk ölüm, 22 Ocak’ta kaydedildi. Hükûmet ise ülkedeki ilk vakayı, yaklaşık bir ay sonra açıkladı.
BBC’ye gönderilen belgelerde; hastanelere girişi yapılan günlük hasta sayıları, bu hastaların adı ve yaşı, cinsiyeti, hastalık belirtileri, hastanelerde kaldıkları süre ve başka hastalıkları olup olmadığı yazıyor.
Söz konusu belgeler, 20 Temmuz’dan itibaren ölen kişi sayısının 42 bin olduğunu gösterirken hükûmetin açıkladığı ölüm sayısı ise 14 bin 405’ti. Aynı tarihten itibaren hükûmet, vaka sayısının 451 bin 024 olduğunu söylerken belgedeki bu sayı, 278 bin 827.
Veriler doğru mu?
BBC, mart ayının ortasındaki kayıtlı ölüm sayısı, hükûmetin duyurduğu verilerden beş kat fazla. BBC, belgeleri gönderenin kimliğinin bilinmediğini belirterek bu kaynağın bir devlet görevlisi olup olmadığını ya da bu verilere hangi yollarla ulaştığını öğrenemediklerini aktardı.
Haberde BBC Farsça Servisi tarafından gönderilen belgelerde yer alan ölü veya sağ hasta isimlerinden bazılarının doğrulandığı bilgisi paylaşıldı. BBC Türkçe’de yer alan haberde “Bu kayıtlarla hükümetin açıkladığı sayılar arasındaki tutarsızlık, gerçek ölü sayısına ilişkin hesaplamalarla da uyumlu görünüyor.” ifadesi kullanıldı.
Haberde, “Dünya genelinde, ülkelerin test kapasitesinin yetersiz olması nedeniyle gerçek ölü sayısının açıklanan verilere yansımadığı biliniyor. Ancak İran’da hükümetin elinde tüm ölümlerin kayıtları olmasına rağmen sayıları daha düşük açıklandığı belirtiliyor.” denildi.
Veriler neden sızdırıldı?
Söz konusu kaynak, gerçeklerin açığa çıkması ve pandemi üzerindeki siyasi oyunların son bulması için belgeleri sızdırdığını açıkladı. İran’daki verilerin gizlenmesinin sebepleri, hükûmetin içinde bulunduğu krizden kurtulmak ve seçimlerde destek görmek.
Salgının İran İslam Devrimi’nin yıldönümüne ve parlamento seçimlerine denk geldiğini belirten BBC, uzmanların hükûmetin pandemiyi fırsat bilip halkın desteğini çekmeyi amaçladığı ve yönetimin riskten kaçındığı görüşünü paylaştı.
BBC Türkçe, söz konusu belgelerin görüntülerini yayımlamadı.