Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından TANAP projesi hakkında makale kaleme alındı. Gürcistan faaliyetli “Diplomat” dergisinin “The New York Time” iş birliği çerçevesinde çıkan yeni sayısında “Bölgesel Kalkınma ve Barış Projesi” başlığıyla makaleye yer verilmiştir.
Cumhurbaşkanı tarafından makale yazıldı
Erdoğan tarafından alınan makalede önemli ifadeler yer alırken, TANAP (Bölgesel Kalkınma ve Barış Projesi) hakkında önemli detaylar geldi. ‘Bölgesel Barış Projesi’ olarak karşımıza çıkmakta olan proje, enerjinin tüm birleştirici rolünü üstlenmiştir. Anadolu Doğal gaz Boru Hattı projesi olarak karşımıza çıkan TANAP sayesinde Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan sıkı ilişkiler içerisinde görünüyor. Güvene dayalı ilişkilerin en önemli somut örneklerinden biri olan proje, ülkeler arası dostluklarda köklü bir sembol oldu. Hazar bölgesinde yer alan doğal gazın Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması hedefine sahip Güney Gaz Koridoru’nun ana omurgası bu proje sayesinde gerçekleşmiştir. Bu sebeple yaklaşık 3 bin 500 kilometre uzunluğundaki bu koridor önemli bir parçayı teşkil ediyor.
Değişim ve dönüşüm süreçlerinde Türkiye 18 yıldır bölgedeki enerji kaynaklarını Avrupa’ya iletmede önem kazanmıştır. Azerbaycan ve Gürcistan iş birliği ile yapılan boru hattı, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru hattı olarak hayata geçirildi. 2006 yılından bu yana işlemeyi sürdüren hat sonrasında Azerbaycan’ın Şahdeniz Sahasında üretilmesi beklenen doğal gaz, Gürcistan’a ve Türkiye’ye arzı için yeni bir proje fikri oraya çıktı. 2007 itibariyle işletmeye alınan Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal gaz Boru Hattı sayesinde TANAP projesi oluşmuştur.
Türkiye ve Azerbaycan tarafından karşılıklı imzalar 25 Ekim 2011 tarihinde atıldı. Hükümetler arası anlaşma sayesinde devam edilen müzakereler yeni destekleri de ortaya çıkarmıştır. Gürcistan ve Azerbaycan Şahdeniz Sahası ortaklarının sayesinde TANAP’ın Hükümetlerarası Anlaşması ve Ev Sahibi Hükümet Anlaşması, 26 Haziran 2012 tarihinde imzalandı. Şahdeniz Sahası ortaklarının yapmış olduğu Faz 2 projesine yönelik aldıkları yatırım kararı soncunda ise Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Türkiye’ye uzanan Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz Boru Hattı’nda genişletilmesi kararı alındı. Bu kararın tam olarak ortaya çıkması 2013 yılına tekabül etmektedir. TANAP projesinin temelleri ise ilk olarak 17 Mart 2015 tarihinde gerçekleşmiş olup; üç yıllık inşa süresine sahiptir. 12 Haziran 2018 tarihi itibariyle Türkiye’ye gaz taşıma işlemi başlatıldı. 30 Kasım 2019 tarihine gelindiğinde ise TANAP için Avrupa bağlantısının açılışı yapılmıştır.
İkinci en büyük yatırımcı: BOTAŞ
Türkiye ve Azerbaycan bölgesinden başlayan doğal gaz iletimi sırayla Gürcistan, Türkiye ve Avrupa’ya ulaşmıştır. Bu proje siyasi ve ticari ortaklığı gözler önüne seriyor. Yüzde 19 hissesi ile Türkiye Petrolleri Şahdeniz Sahasının ve Bakü-Tiflis Erzurum Boru Hattı’nın en büyük ikinci yatırımcısı BOTAŞ olmuştur. Cumhurbaşkanı tarafından kaleme alınan makalede BOTAŞ’ın ayrıca TANAP projesinde yüzde 30’luk hissesi bulunduğu yazılmıştır.
Gürcistan-Türkiye sınırlarında başlayan ve 20 il, 67 ilçe ile 600 köyden yolu geçen TANAP, yıllık olarak ortalama 16 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesine sahiptir. Türkiye ve Avrupa için enerjide önemli bir konumda bulunan proje, değerli katkılarda bulunacaktır. 2019 yılı sonlarında Türkiye, toplam olarak 3,7 milyar metreküp doğal gazı sadece TANAP sayesinde alabilmiştir. Bu miktarın özellikle 6 milyar metreküpe ulaşması beklenirken, Trans Adriyatik Gaz Borusu Hattı 2020 yılı itibariyle tamamlanacak. Böylece Avrupa’ya taşınacak olan doğal gaz 10 milyar metreküp değerini bulabilecektir. Gelecek yıllar içerisinde hedefin TANAP projesi üzerinden kapasite miktarının yükseltilmesi olacak. Özellikle 24 metreküpe ulaşan taşıma işlemi maksimum seviyeye yükseltilecektir. Teknik kapasitesi olarak 32 milyar metreküpe ulaşması beklenen projede, rezervlerin yüzde 70’i Türkiye üzerinde bulunuyor.
Ayrıca dünyanın en büyük 18. doğal gaz pazarı olan Türkiye, pazarda ikinci sırada yer alan Avrupa’ya komşuluk etmektedir. Bu nedenle TANAP projesi, Azerbaycan’da bulunan diğer doğal gaz sahalarının ve Hazar kaynaklarının kullanılabilmesi adına Türkiye ve Avrupa için yüksek önem arz ediyor.