GABORAS, yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgın hastalığının konut kiralarını da etkilediğini ortaya çıkardı. Pandemi sürecinin sonrasında konut kira fiyatlarındaki değişim yakından takip edildi. Geçtiğimiz 2019 ve 2020 yılının kıyaslandığı süreçte Adana, Çanakkale, Mersin ve Kayseri’de fiyatlarda belirli oranda düşüşlerin yaşandığı görüldü. Ancak, İzmir, Muğla ve Antalya’da yüzde 20’nin üzerine çıkan artışlar, adeta değişen tüketici isteklerine yanıt veriyor.
GABORAS salgın hastalığın etkisini takip etti
GABORAS, yapay zeka teknolojisi olarak bilinen GOS Terminalleri üzerinden yapmış olduğu araştırmasını kamuoyunun bilgisine sundu. 20 il üzerinde devam eden yakın takip özellikle konut fiyatlarındaki değişimleri su yüzüne çıkarmıştır.
Yapılan çalışmalara göre pandemi sürecinden etkilenmeden kira fiyatlarını en yüksek değerlere taşıyan il yüzde 25 artış ile Muğla oldu. Muğla’yı ikinci olarak takip eden yüzde 23 ile İstanbul olurken; yüzde 21 ile Antalya üçüncülüğe oturmuştur.
Zor dönemler karşısında değişimlerin görüldüğü süreçte, GABORAS CEO’su Kurtuluş Altun, birçok sektörü etkisi altına alan pandeminin konut kiralarında da etki yarattığını gözler önüne serdi. Yapılan araştırmalarda tatilcilerin yoğunluk gösterdiği ve turistlerin ilk seçenekleri arasında gelen bölgelerde konut kiraları giderek artış göstermiştir. Fakat bu artışa oranla düşüş yaşayan bölgeler ise genellikle kırsal kesimler oldu. Pandemi etkisinin eğitim hayatına ket vurmasıyla birlikte başlayan süreç kiralık ev arayışlarının da düşmesini sağlamıştır.
Fiyat artışlarında enflasyon oranlarına yakınlık
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından paylaşılan 2020 TÜFE ve enflasyon verileri, kira artışlarının sene başında yüzde 15.87 oranına eriştiğini gösterdi. Altun, İstanbul, Muğla ve Antalya gibi büyük illerde konut kira fiyatlarının giderek yükseldiğini, TÜFE ve enflasyon oranlarını geride bıraktığından bahsediyor. 20 il üzerinde yapılan yakın takipte 4 il, TÜİK raporundaki değerleri aştı. Geride kalan 15 il için ise TÜFE ve enflasyon oranlarıyla eşdeğer bir şekilde devam ediyor denilebilir.
Talep iştahında normallik yaşandığı dönem boyunca, imalat süreci pandemi dolayısıyla askıya alındı. Altun, geçtiğimiz yıllarda Türkiye genelinde yıllık 600 bin konut iştahının varlığından söz etti. Eğer iştaha belirli oranda yanıt verilemezse talep artışları özellikle yükselişe geçen illerde fiyatları, döviz kurunun yükselmesi üzerine tırmanacağı kesin gözüyle bakılmaktadır.
Fiyatta düşüş yaşayan iller
100 metrekarelik bir dairede yapılan fiyat değişikliği, Adana’yı indirim süreciyle karşılaştırdı. 2019’da 100 metrekarelik bir evin ortalama kirasının 2 bin TL civarında seyrettiği, ancak 2020 yılında fiyatın bin 600 değerine sabitlendiği görüldü. Yüzde 25 kadar düşüş yaşayan Adana ilk bire girerken, kira fiyatlarında bin 300 TL’den 100 TL indirime giren Çanakkale ikinci oldu. Kayseri’de 700 TL olan kiralar 100 TL kadar daha gerilim yaşarken, Mersin bin 300 TL’den bin 200 TL’ye düştü.
Düşüş yaşayan kira bedellerinin iç göçte, geri dönüşlerde ve emekliler için yeni cazibe alanı haline dönüştüğü çok açık. Kurtuluş Altun, “Adana ve Mersin gibi kira düşüşlerinin sert bir şekilde görüldüğü illerde yatırımcılar talep oluşturacak. Böylece fiyatlarda beklenen dengelenme yakalanabilir.” dedi.
Pandemi sürecinden en az etkilenen iller
GABORAS verilerine göre, 20 il arasından kira oranlarında değişim yaşamayan tek bir il var, o da Konya. 2019 yılında ortalama 700 TL üzerinden kiralanan daireler, 2020 yılında da aynı fiyat üzerinden kiralanabilir. Konya’dan sonra pandemiden az bir şekilde etkilenen Mardin’de 500 TL’lik kira 600 TL’ye yükseldi. Diyarbakır ve Malatya ise 600 TL’den 700 TL’ye, Samsun ve Kahramanmaraş 700 TL’den 800 TL’ye, Kocaeli 800 TL’den 900 TL’ye yükseliş yakalanmıştır. Son olarak, Bursa ve Ankara’da 900 TL’den bin TL civarına erişen rakamlar, Gaziantep’te bin TL’den bin 100 TL’yi buldu.
Fiyatlardaki en büyük değişim İzmir ve Muğla’da
100 metrekarelik bir konutun üzerinden değiştirilen kira fiyatları 2019 yılında ortalama 2 bin 400 olan, ancak bu fiyatın günümüzde 3 bin 200 TL’ye yükseldiği Muğla ilk oldu. Muğla’nın gerisinden gelen İzmir ise bin 600 TL’den bin 900 TL’ye yenilenen fiyatlarıyla öne çıkıyor. Son olarak, Antalya’da bu oran bin 100 TL’den bin 400 TL’ye yükseliş yaptı.
İstanbul fiyatta yükselişe devam ediyor
GABORAS yapay zeka sistemi üzerinden yapmış olduğu tespitlerde pandemi dönemi öncesinde İstanbul’da ortalama kiraların bin 600 TL olduğunu kaydetti. Bu oran pandeminin etkisiyle 2 bin TL’ye tırmandı. Edirne’de ise bin 500 TL olan fiyatlar şimdilerde bin 700 TL’ye yükselmiştir.