Kategoriler
Ekonomi Emlak Haberleri

‘GYODER Gösterge’ Raporunda ilk çeyrek belirlendi

‘GYODER Gösterge’ olarak adlandırılan raporda bu yılın birinci çeyreği incelendi. Yayımlanan 1. Çeyrek Raporu’nda ise konuta talepte mart ayı itibariyle azalmalar görülmekle birlikte salgın hastalık sürecinin etkileri yoğun bir şekilde hissediliyor.

GYODER Gösterge Raporu 2020-1. Çeyrek olarak yayımlandı

Gayrimenkul sektörü üzerine yayımlanan verilerde bu yılın ilk üç ayı baz alınarak araştırmalar yapılmıştır. Yapılan araştırmada ise yılın ilk çeyreğinde konut satışları, geçen yılın aynı dönemi karısında yüzde 30’luk bir artış yaşadı. Rakamların 341 bin adet olarak karşımıza çıktığı verilerde, kısa süre önce dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (covid-19) salgın hastalığının etkileri görüldü. Buna göre, hastalığın Türkiye’de çıkmasıyla birlikte mart ayının sonlarında konut taleplerinde gözle görülür azalmalar meydana geldi.

GYODER (Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği) tarafından hazırlanan raporda; Türkiye ekonomisinden dünya ekonomisine araştırmalar yapılmış, temel makroekonomik göstergelere yer verilmiştir. Ayrıca  sektör içi üretim rakamları göz önüne alınarak, son durumu istatistiksel olarak aktaran ‘GYODER Gösterge’ her zamanki gibi sektörde önemli bir yerde belirdi.

Rapor içeriğinde ‘Konut’ başlığının baz alındığı sektör gelişmelerine yer verilirken aynı zamanda ‘Krediler’, ‘AVM’, ‘Ofis’, ‘Lojistik’, ‘Turizm’ ve ‘GYO’ konuları ele alınmıştır. Gayrimenkul sektörünün bir alt bazı olarak bilinen bu konu başlıkları, ayrıntılı olarak raporda ele alındı. Finansal değerlerin ön plana çıktığı raporda ilgili istatistiksel değerler oluşturulurken, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ile Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) yardımları alınmıştır. Sunulan raporda aynı zamanda GYO’ların BIST GYO Endeks Performansı, verilerine yer verildi. Oluşturulan veri içeriğinde, halka açıklık oranları, piyasa ve porföy değerleri, yatırımcı sayıları, sermaye gelişimi, öz kaynaklar ve aktif kârlılıklar ele alınmıştır. Yapı Kredi destekli hazırlanan rapor, içerik bakımından sektör gelişmelerini anbean kaydetmiştir.

COVİD-19 küresel olumsuzluğu arttırdı

Başlangıç yeri Çin olan yeni tip koronavirüs (covid-19) salgın hastalığına karşı küresel olumsuzluk artıyor. Konut taleplerinde yaşanan azalmalar, ertelenen yeni projelerin sayılarında bir hayli artış gösterdi.

Ele alınan 2020-1. Çeyrek Raporu’nda geçen yılın aynı döneminin verileri karşılaştırıldığı zaman konut satışlarında yüzde 33’lük artış görülmekte. Bu artışın en büyük nedeni ise konut kredisinde yaşanan faiz oranlarındaki düşüşlerin yarattığı pozitif değerler olarak biliniyor.

Yaşanan bu güzel gelişmeler karşısında, kısa zamanda tüm dünyaya yayılan salgın hastalığın ülkemizde belirmesiyle birlikte konut taleplerinde azalmalar gözle görülür bir hale geldi. Hızla ivme kaybeden talepler karşısında, gayrimenkul yatırım piyasası bu günlerde belirsizliğini sürdürüyor.

İkinci el konut satışlarında artış görüldü

2020 yılının ilk çeyreği itibariyle bir önceki yılın aynı döneminde veriler gelişmeleri olumluya çevirdi. 2019’da ikinci el satışlarda yüzde 0,4 düşüş yaşanırken, bu yıl itibariyle ikinci el satışlarda yüzde 57,2 artış yaşandı. Toplam satışlar baz alındığında ilk satışlar yüzde 31,5 olarak gerilerken, çeyreklik bazda ortaya çıkan bu veriler en düşük seviye olarak biliniyor.

Ayrıca ipotekli satışların yer verildiği rapor içeriğinde konut kredisi faiz oranlarında yaşanan gerilemelerin olumlu sonuçları alındı. Geçen yılın aynı dönemi içerisinde ipotekli satışlarda yüzde 238,6 artış yaşanırken, raporda diğer satışların geçen yıla oranla çeyrek bazda yüzde 3,0 rakamlı düşüş yaşadığı görülüyor.

Konut stoklarında başlayan erimeler ile yeni oluşumların yavaşlaması ve konut kredisinde geçen yılın ağustos ayından başlayan düşüşlerin, konut fiyatları üzerinde olumlu gelişmelere neden oldu. Buna göre, konut fiyat endeksindeki yıllık artış, geçen yılın şubat ayında yüzde 3,56 seviyesinde görülürken, bu yıl aynı dönem içerisinde yüzde 13,94’lük bir artış yaşadı.

Sunulan rapor içeriğinde konut satışlarının en çok yabancıya yapıldığı dikkatlerden kaçmazken, geçen yılın aynı dönemi içerisine oranla bu dönem yüzde 13,8’lik bir artış görüldü. Toplam satış verilerinde aldığı pay ise ilk çeyrekte yüzde 3,2 olarak belirlenmiş ve en çok konut satışının yapıldığı il İstanbul olarak yerini almıştır. 49,1 rakamı ile bizleri tercih sırasında ilk olarak karşılayan İstanbul’u, ikinci sırada Antalya 19,6 oranıyla karşıladı.

Konut kredisinde hacim 211 milyar seviyesine çıktı

Geçtiğimiz yılın temmuz ayında küçük adımlar olarak ortaya çıkan konut kredisi faiz oranlarında yaşanan düşüş, durumunu bu yılın mayıs ayının sonlarına kadar korudu. Konut faiz oranlarında yüzde 1,65 olarak seyreden rakam, bu yıl mayıs sonunda 0,9 değerine sabitlendi. Geçen yılın temmuz ayı başlarında yüzde 21,65 olarak belirlenen yıllık faiz oranları, bu yılın başlarında 10,2 puan gerileme yaşadı. Böylece yüzde 11,38 seviyesini gören yıllık faiz oranları, mart ayı içerisinde konut kredisi hacminde 211 milyar TL’yi gördü. Kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisine yer verilen raporda 2019 yılının mart ayı içerisinde yüzde 49,6 oranlı görülen hacmin, bu yıl aynı dönem içerisinde yüzde 56,93’e yükseldiği fark edildi.

Durum belirsizliği konutta kiralamaları arttırdı

Yılın birinci çeyreğinde kiralama işlemleri 90 bin 863 metrekare üzerinden gerçekleşirken, İstanbul ofis pazarında genel arz 6,46 milyon metrekarede kaldı. Bir önceki yılın çeyreğinde yüzde 39,62 rakamının görüldüğü ve bu değerin yüzde 6,48 artış yaşadığı görülüyor. Kişilerin kiralama üzerine yoğunlaştığı görülen raporda, metrekare bazı anlaşmalarında yüzde 46,23’ü Anadolu yakasında düşüş olarak karşımıza çıkıyor. Yüzde 21,21 MİA’da, yüzde 32,66’sı ise Avrupa yakasında olumlu gelişmelere neden oldu. Boşluk oranında yaşanan gelişmenin geçen yıla oranla yüzde 24,1 düşüş yaşadığı süreçte, küresel çaplı salgın hastalığın artışı ofis yatırımlarını geride bıraktı.

COVİD-19 olarak bilinen salgın hastalığın döviz üzerinde oluşturduğu yoğun baskılar karşısında, kiracılıkta artış yaşanacağı düşünülüyor. Ayrıca gerçekleştirilecek ofis projelerinde artık teknolojinin konuşturulacağı ve çalışan sağlığının göz önünde bulundurulacağı süreç kapıda. Ofis pazarında yaşanacak bu köklü değişimlerin, yatırım faaliyetlerinde bulunmak isteyenlerin ilgi odağı olacağı ve hızla ivme kazanacağı düşüncesi de görülmektedir.

GYO endeksi bu yılın ilk ayında hızlı bir ivme yakaladı ve yüzde 10 oranlı artış dikkatlerden kaçmadı. Bu durum ocak ayının 45 bin seviyesinde kapanmasına neden oldu fakat COVİD-19 salgın hastalığının dünya hisselerinde düşüşleri etkisini sonraki aylar itibariyle hissettirdi. Hastalık etkisi nedenli endeks üzerinde 33 bin seviyelerine doğru hızlı bir düşüşe neden olduğu görülürken, son dönemde USD karşısında değerini kaybeden TL’nin, GYO’ların toplam büyüklüğünde etkisini sürdürüyor. Bu etkinin olumsuz olarak gözlemlendiği süreçte ise büyüklük 3,5 milyar olarak gerilime yaşadı. Ayrıca yılın ilk çeyreğinde yabancı yatırımcı oranı yüzde 19,18 olarak görülürken, kurumsal yatırımcı oranında yüzde 51’lik bir rakam geçen yıl ile paralellik yaşanmasına sebebiyet verdi.

Türkiye’de yatırımcıların ilk beşi sıralandığı raporda başı ABD çekerken, Birleşik Krallık, Virjin Adaları (İngiliz) ve Lüksemburg listede yer almıştır. Ayrıca Kuveyt ve Bahreyn listede ilk 10 olarak görülürken, listenin çoğunlukla batı ülkeleri olduğu çarpıcı bir şekilde ortaya çıkıyor.

Yatırımcılar AVM tercihlerini değiştirebilir

Salgın hastalıkla birlikte gelen tedbirlerin tüm dünyada görülmesi ekonomik baskıyı arttırırken, küresel bazda ekonomik sıkıntı kapıda görülüyor. Özellikle bu durumun AVM’leri etkilediği bilinirken, yatırımcıların AVM üzerinden elini çekmesi an meselesi. Buna göre, Türkiye genelinde yer alan 454 AVM’de, kiralanabilir alanlar 13 milyon 508 bin metrekareye ulaştı. Alışveriş merkezlerinin yoğunluk gösterdiği illerin başında İstanbul 147 adet ile birinci sıraya yerleşirken, bu sırayı 39 adet ile Ankara takip ediyor. Kira kontratlarının yakın zamanda Türk Parası Kıymetini Koruma maksadıyla yabancı birimden TL’ye çevrilmesiyle birlikte, enerji ve iş gücü maliyetlerinde yaşanan değer artışı yatırımcıların cebinden daha çok para çıkmasına neden oldu. Sonuç itibariyle kur üzerinde yaşanacak gelişmelerin TL karşısında olumsuzluğunu sürdürmesi durumunda yatırımcılar, alışveriş merkezleri üzerindeki yatırımlarından vazgeçebilir.

Lojistik arzı 6,46 metrekareye ulaştı

Lojistik pazarında birincil olarak ortaya çıkan İstanbul-Kocaeli bölgesinde 10,23 milyon metrekarelik toplam depo stokları görüldü. Toplam değerin içinden 6,46 milyonun ticari alanlarda kullanılması için harcandığı belirlendi. Yılın ilk çeyreğinde yüzde 12,1 oranında görülen boşlukta, inşaat halini sürdüren projelerin hacim oranı yaklaşık 712 bin metrekare olarak bizleri karşılıyor. Kayıt altında bulunan projelerde ise çoğunluğunun ticari amaçlı kullanımda lojistikte yer edindi.

İlk çeyrekte 3,5 milyon yabancı turist görüldü

Bu yılın ilk çeyreğinde yabancı turistlerin sayısı 3,5 milyona ulaştı. Bu rakam geçen yılın toplamında yaklaşık turist sayısının 44,8 milyon olduğu görülüyor. Ayrıca kişi başı yapılan ortalama harcamalar ise 642 dolar olarak belirlenmiştir. 2018’de bu rakamın 682 dolar olarak bilinmesi, turizm sektöründe yaşanan düşüşlerin kanıtı olarak yer aldı.

Türkiye genelinde İşletme Belgeli ve Yatırım Belgeli tesis sayılarında toplam rakam 477 bin olarak görülüyor.  Bunlardan 4 bin 88 tesisin işletme belgesi olduğu belirlenirken, 82 bin oda kapasiteli 692 yatırım belgesine sahip konaklama tesisleri ortaya çıkarılmıştır. İşletme belgelerinde yapılan liste karşısında ilk sıraya yerleşen 801 tesis ve 214 bin oda kapasitesi ile Antalya öne çıkıyor. Antalya ilini takip eden İstanbul’da ise 623 tesis ve 62 bin oda kapasitesi görülmekte. Üçüncü sırada görülen Muğla’nın 404 işletme belgeli tesise sahip olduğu bilinirken, 51 bin oda ile listede yerini koruyor.

Yakın zamanda açıklanan REIDIN-GYODER fiyat endeksini öğrenmek için tıklayınız.