Geçtiğimiz ay, İran’da açıklanan yüzde 300 oranındaki benzin zammının ardından halk isyan etmiş; üç gün süren protestolar sırasında kamu binaları, bankalar, benzin istasyonları tahrip edilirken marketler ise yağmalanmıştı. Gösteriler hakkında şüpheli olduğu öne sürülen 7 bin kişinin gözaltına alınırken Uluslararası Af Örgütü, protestolar sırasında en az 208 kişinin yaşamını yitirdiğini duyurmuştu.
Zamdan itibaren günlük benzin tüketimi 22 milyon 100 bin litre seviyesinde düşüş gösterdi.
Yargı Erki Başkanı, Meclis Başkanı ve Cumhurbaşkanı’ndan oluşan Ekonomi Koordinasyon Yüksek Konseyinin kararıyla benzine zam yapılmıştı. Ahvaz, Hürremşehr, Bircend, Meşhed, Geçsaran, Sircan, Bender Abbas, İsfahan ve Şiraz şehirlerindeki halk, sokağa çıkmıştı.
İran’da benzine zam yapıldığı 15 Kasım’dan itibaren benzin tüketiminin yüzde 22 oranında azaldığı belirtildi. İranlı Öğrenciler Haber Ajansının haberine göre; İran Ulusal Petrol Ürünleri Dağıtım Şirketi Genel Müdürü Emri Vekilzade, 15 Kasım’dan sonra benzin tüketiminin yüzde 22 azaldığını kaydetti. Vekilzade’nin açıklamasına göre zam öncesinde günlük 98 milyon 700 bin litre olan benzin tüketimi, benzin zammından sonra günlük 76 milyon 600 bin litreye düştü.
2018’de günlük tüketim 89 milyon litreydi
Emri Vekilzade, geçtiğimiz yıl günlük benzin tüketimi 89 milyon 600 bin litre olduğunu söyledi. Protesto başladığında konuyla ilgili açıklamada bulunan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, dört yıldır benzine zam yapmadığını dile getirerek zammın dar gelirli vatandaşlara yardım amacıyla yapıldığını söylemişti. Ülkede ekonomik krizin olduğunu hatırlatan Ruhani buna rağmen hükûmetin kazanç elde etmeyi amaçlamadığını ve bütün gelirlerin 60 milyon yurttaşa verileceğini vurgulamıştı.
AA’nin aktardığına göre benzinin litresi aylık 60 litreye kadar bin tümenden bin 500 tümene yükseltilmiş; bir araca aynı ay içinde 60 litreden fazla benzin alınması durumunda ise benzinin litre fiyatı 3 bin tümene çıkarılmıştı.
Kararın açıklanmasından sonra çıkan olaylarda petrol istasyonları, banka şubeleri ve polis araçları yakılırken Tahran ve Kirmanşah kentinde iki emniyet görevlisi yaşamını yitirmişti.