KONUTDER Başkanı Z. Altan Elmas’tan “konut stokları eriyor, arz eksikliği geliyor” uyarısı geldi. 2020 Eylül ayı verileri, Türkiye genelinde konut satışlarının bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 6,9 oranlı azaldığını kanıtladı. Sayının 136 bin 774 adet ile sınırlandığı tabloda, satışlardaki liderliği İstanbul 25 bin 339 adetle üstlendi. Toplam satış oranları arasındaki en büyük payı oluşturan İstanbul, yüzde 18,6’ya ulaşan değerle dikkat çekiyor. Geçtiğimiz iki ay boyunca 1’in altına düşen konut kredisindeki faiz oranlarının yeniden yükselişi ise bu değerlerin artışına büyük engel yaratabilir.
KONUTDER Başkanı talepteki yükselişi görüyor
Konutder Yönetim Kurulu Başkanı ve aynı zamanda Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı olan Z. Altan Elmas, konut satışlarında 2020 Eylül verilerini değerlendirdi. Tabloda yaşanan düşüşe rağmen söz konusu panik ortamının yaratılmadığı değerlendirmede satışların her ay aynı bantta ilerlemeyeceği belirtiliyor. Akbal, dönemsel artışın nedeninde kamu bankalarının indirim kampanyasının olduğunu açıklarken; teşviklerin bitişi ve yeniden 1’in üzerine çıkan konut kredilerinin satışlardaki düşüşlere neden olmasını doğal karşıladı. Yine de pandemi etkilerinin sektördeki satış oranlarını baltalaması üzerine hükümet teşviklerince uygulanan düşük faizler gayrimenkul sektörüne can suyu oldu. Konut stoklarının üç aya yayılan dönem itibariyle eridiği iç piyasada talep artışına bağlı olarak yeni konut projeleri öne alınmıştır.
Psikolojik sınır yüzde 1
Akbal, ağustos ayında yeniden yükselişe geçen konut kredi faiz oranlarının eylül ayında yüzde 1’i aştığından söz etti. Artışla beraber alıcıların bankaya başvurmaktan çekindiği süreçte ipotekli satışlarda ani düşüşler meydana gelmiştir. 2019 yılının aynı ayına göre konut satışlarında ortaya çıkan düşüş yüzde 38,5 oranına ulaşırken, ülke genelinde yalnızca 35 bin 576 konut ipotekliydi. Toplam satış değerleri arasındaki payını yüzde 26’da koruyan ipotekli satışların başlıca engeli faiz artışlarıdır. Psikolojik sınırın yüzde 1 olduğu kredi oranlarında ipotekli satış payının azalması oldukça doğal.
9 aylık veri tablosunda artış gözlemlendi
Gayrimenkul sektörü 2020 yılına hızla girdiğinde olumlu bir ivme yakalamıştı. Ancak salgın hastalığın baş gösterdiği mart ayının başı ivmeyi zayıflatmıştır. Her şeye rağmen Ocak-Eylül dönemlerine kadar satışlarda yüzde 34,2’lik artış sektör için kötü bir sonuç denilemez.
Peşin alımlar öne çıktı
1 Haziran tarihinde kamu bankalarınca uygulamaya sokulan düşük faiz oranları ipotekli satışları arttırmıştı. İki ayın sonunda yavaşça yükselen ve yüzde 1’in üzerine çıkan oranlar psikolojik etkiyi devreye soktu. Alıcının bekle ve gör politikasını uyguladığı süreçte konut satışlarında peşin ödemeler revaçta. Alım gücüne bağlı olarak yükselişe geçen peşin ödemeler yüzde 13,6’lık artış yaşayarak, 101 bin 168 adet konut satışında rol oynadı.
Satışlarda alma isteği devam ediyor
Verilere yeniden göz attığımızda satışlardaki düşüşün yine de piyasadaki talebin önüne engel oluşturmadığını görebilmekteyiz. Satın almada artan iştahın en iyi sahada ölçüldüğünü söyleyen Konutder Başkanı Akbal, “Saha içindeki verilerle istatistikleri yan yana getirdiğimizde talebin devam ettiğini fark ettik” dedi.
Stoklar eridi, arz eksikliği geldi
Ekim-Kasım aylarında stokların biteceği yönündeki tahminler gerçekleşmedi. Pandeminin etkileri satış oranlarında belli başlı sapmalara neden olunca belirli tabloda 4-5 ay gecikme yaşandı. Fakat durumu telafi etmek için harekete geçen kamu bankaları aradaki farkı kolaylıkla kapamıştır. Son bir yıl içerisinde birinci ve ikinci el konutlarda stok erimesinin baş göstermesi, önümüzdeki dönem için arz eksikliğini yarattı. Barınma ihtiyacına yönelik geliştirilen konut projelerinde gelecek yıl artış yaşanabilir.
Maliyet artışı fiyatlara yansıtılıyor
Konut stoklarının erimesinin ardından fiyat baskısı yeniden gündeme geldi. İnşaat sektöründe demir, çimento ve beton gibi belli başlı malzemelerin döviz kurunda yaşanan dengesizlikle arttığı haberleri her geçen gün öne çıkıyor. Müteahhit ve sektör öncüsü firmaların bir süre daha direnç gösterdiği konut projelerinde fiyatlar yükselişe geçebilir. Özellikle piyasa içinde satışta olan yeni projelerin maliyet artışına bağımlı olduğu gözlemlendi. Stokların erimesinin de eşlik ettiği bedel artışı gayrimenkulde planlama üretim süreçlerinin zamanını göz önünde bulundurmamız gerektiğini hatırlatıyor.
Yabancı alıcılar konut almaktan vazgeçmedi
Son verilerde yabancıya satışın 5 bin 200’e eriştiği tespit edildi. Dünyanın dört bir yanından taleplerin yükselmesi gayrimenkul sektörünün üzerine umut ışığı oluyor. Dövizdeki dengesiz değişimlerin pek çok olumsuzluğu getirdiği düşünülse bile yabancıya satışta yükseliş yaşanmaktadır. Gelecek ay için uluslararası yatırımcıların sayısında artış olabileceğini söyleyebiliriz.
İnşaat sektörü istihdama katkı sağlıyor
Türkiye İstatistik Kurumu verileri Temmuz 2020’nin inşaat sektörünü yalın bir şekilde önümüze sunmaktadır. Geçen yılın aynı döneminde sektör içindeki istihdam sayısının 114 bin kişiden 1 milyon 669 bin kişiye yükseldiği belirtildi. Mevsim etkilerinden arındırılmadan kaydedilen istihdam sınırlarında yüzde 7,3’lük bir artış bulunmaktadır. İnşaatın iş oranlarındaki payının yüzde 6,1 olduğu veriler sayesinde kesinleşti. Ekonomik faaliyetler baz alındığında, yine mevsim etkilerinden arındırılan istihdam sayısı inşaat sektöründe 111 bin kişi kadar artış yaşamıştır.
BETAM verilerine göz attığımızda ise inşaat sektörü yılın son çeyreğinde 111 bin kişilik bir artışa sahne oldu. Son üç dönemdeki artışın 373 bin kişiye kadar tırmandığını gösteren veriler, şantiyelerde faaliyetlerin devam ettiğinin kanıtı niteliğindedir. İstihdamda rakamları arttıran tek sektör olduklarından bahseden Faruk Akbal, ekonomide lokomotif görevini gördüklerini belirtiyor. Rüzgarın yönüne göre değişmek yerine rüzgarı arkasına alan sektör, haziran döneminde konut satışlarındaki payını yükseltti. Üretici firmaların eldeki projeleri bitirmek için yoğunlukla çalıştığı zaman diliminde tüm şantiyelerde hız kazanıldı. Sektörde olumlu sürecin devam etmesi adına teşviklerin yeniden duyurulması ve banka kredilerinde 0,99’luk kampanyaların başlatılması şarttır.
KONUTDER haberlerine göz atmak için tıklayınız.